Ukrayna’da gerçekleşen emperyalist savaşa dair kısa bir röportaj gerçekleştirdiğimiz Rusya Maoist Partisi, yaşanan savaşın emperyalist bir savaş olduğunu vurgulayarak, “Ukrayna’daki çatışmanın çok çeşitli sebepleri var. Bununla ilgili çok şey söylenebilir. Esas sebebi, komşu ülkelerin emperyalist yayılmacılığıdır. Rusya Federasyonu şu an çok agresif davranıyor.” dedi.
Donbas ve Lugansk’a dair sorumuza ise Rusya Maoist Partisi “Donbass ve Lugansk, çoğunluğu Rusça konuşan nüfusa sahip bu bölgeler, ulusların kendi kaderini tayin hakkı gereğince kaderlerini kendileri seçmelidir.” şeklinde cevap verdi.
Rusya Maoist Partisi ile yaptığımız röportajın tamamı şöyle;
Bu savaş vesilesiyle Rusya’nın hegemonik bir güç mü yoksa emperyalist bir devlet mi olduğuna dair çeşitli tartışmalar yaşandı. Öncelikle, Rus maoistler Rusya’yı emperyalist olarak mı değerlendiriyorlar?
Evet, Rusya emperyalist bir ülkedir. Rus emperyalizminin kendine has özellikleri var; başta post-Sovyet ülkeler olmak üzere, Venezüella, Suriye, Afrika’nın da dahil olduğu başka ülkelere sermaye ihracı yapsa da Çin ve Amerikan emperyalizminden ekonomik olarak çok daha zayıftır. Rusya emperyalizminin bir diğer özelliği askeri gücüdür, Rusya bugüne kadar nükleer süper güç olarak kalmıştır; Putin yönetimi döneminde, kendi çıkarlarını korumak için –özellikle petrol ve gaz ihracatıyla ilgili-,sınır ötesinde askeri güce yoğun bir şekilde başvurdu. (Bir zamanlar yönetime yakın analistler arasında ‘enerji süper gücü’ kavramı popülerdi.) Rusya, kendi ekonomik ve stratejik çıkarlarıyla ilgili olan askeri çatışmaları (Gürcistan, Ukrayna) körüklemek için eski SSCB topraklarında bulunan sözde tanınmayan ülkeleri bahane olarak kullandı. Kendi çıkarları doğrudan tehdit altında olmadığı sürece Rusya, Karabağ örneğinde olduğu gibi son noktaya kadar müdahale etmemeyi tercih etmiştir.
Ukrayna’daki çatışmalarda emperyalist güçlerin etkisi nedir?
Aslında herkes suçlu. Çatışmanın sebebi Ukrayna’nın 2014’den sonra Rusya’nın etki alanından çıkması ve Ukrayna yönetiminin NATO ve AB’ye girmek istemesidir. Ama şu an Rusya doğrudan saldırgan ülke konumundadır. Rusya başta Yanukoviç’in Rusya yanlısı hükümetini destekliyordu; hükümetin 2014’de devrilmesinden sonra Rusya, Ukrayna’nın parçalanmasına, Kırım’ın ilhakına ve Ukrayna’nın doğusunda tanınmayan cumhuriyetlerin yarattığı Rusya yanlısı ayrılıkçıların desteklenmesine geçti. 2021’in sonu-2022’nin başında emperyalistler arasındaki rekabetin neden olduğu yeni gerilim (‘gaz’ savaşı) Rusya’nın emperyalist politikasının yeni bir aşamaya geçmesiyle sonuçlandı; doğuda ayrılıkçıları desteklemek yerine Devlet Başkanı Zelenski’yi devirmek ve Ukrayna yönetimini Rusya tarafına çekmek ya da en azından tarafsız hale getirmek amacıyla Ukrayna topraklarının tamamında silahlı müdahaleye geçti.
Ukrayna’daki çatışmaların sebebi nedir?
Ukrayna’daki çatışmanın çok çeşitli sebepleri var. Bununla ilgili çok şey söylenebilir. Esas sebebi, komşu ülkelerin emperyalist yayılmacılığıdır. Rusya Federasyonu şu an çok agresif davranıyor.
Ek olarak, ulusal temelde olanlar da dahil iç çelişkiler. Ukrayna’da uzun zamandır süren bir iç çatışma vardı ve 2014’de Ukrayna’nın doğusunda Rusya Federasyonu’nun desteklediği Rusya yanlısı ayrılıkçılarla Ukrayna ordusu arasında bir iç savaşa dönüştü; Ukrayna ordusu içinde birçoğu doğu Ukrayna kökenli Ukraynalı milliyetçiler de savaştı. (Azov Taburu)
2014’e kadar Ukrayna’da nüfusun önemli bir kısmını Rus kökenliler ve Rusça konuşanlar oluşturuyordu.
Fakat Ukrayna’da etnik kimlik siyasi tercih ile ilişkilidir. Rus kökenli bir Maidan[1] taraftarı kendini Ukraynalı olarak tanımlar. Ukrayna’nın doğusunda, Bölgeler Partisi ile Yanukoviç taraflarları ve Putin sempatizanları çoğunlukla ayrılıkçıları; Maidan taraftarları ise Ukrayna’yı desteklediler ve muhtemelen bu iki grubun ikisinde de Rus kökenliler vardı.
Donbass ve Lugansk’ı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Donbass ve Lugansk, çoğunluğu Rusça konuşan nüfusa sahip bu bölgeler, ulusların kendi kaderini tayin hakkı gereğince kaderlerini kendileri seçmelidir. DHC ve LHC kurulduktan sonra, Rus milliyetçilerinin bu bölgelerde her zaman başrolde olmasına karşın pek çok Rusya komünisti de gönüllü olarak bu cumhuriyetlere gitti. Bu yüzden, bazı komünistler arasında ‘halk cumhuriyetleri’nin gerçekten halk cumhuriyeti olacağı ve bir bakıma Sovyet iktidarının yeniden doğacağı hayali oluştu. Ama Rusya tüm kilit noktalara kendi insanlarını yerleştirdi (Puşilin gibi düzenbazları) ve yaptığı bu müdahale oradaki durumu değiştirdi.
DHC ve LHC’deki durum, 2014-2015’deki gibi değil. Bu bölgeler artık Rusya sermayesinin yönettiği kuklalardır, hatta daha ziyade Rusya Federasyonu’nun anklavlarıdır, komünistler ise baskılara maruz kalıyor.
Rusya’da insanların bu çatışmalara yaklaşımı nasıldır? Savaş karşıtı örgüt var mı?
Genel anlamda, insanlar ikiye bölündü. Çoğu savaşı onaylamıyor, ya da tamamen şaşkınlık, belirsizlik içindeler. Ama bazı sol kesimler de dahil (ör. RFKP), toplumun azımsanmayacak bir kısmı savaşı destekliyor. Savaş karşıtı bir örgüt yok, şu an yapılan protestolar liberaller tarafından organize ediliyor, ama bu protestolara solcular dahil herkes katılıyor. Bu, içinde çok farklı güçlerin bulunduğu ve sınırları hiçbir şekilde belirlenmemiş birleşik bir cephe teşkil ediyor.
Ekonomik yaptırımlar insanların yaşamlarını nasıl etkiliyor?
Henüz çok başındayız. Ama fiyatlarda artış da var. Merkez bankası kredi faiz oranlarını arttırdı, vb. Yaptırımlar yüzünden tedariklerin durması belirli ürünlerin stoğunda azalmaya ve bu ürünlerin fiyatlarında artışa sebep oldu. Küçük ölçekli firmaların kaçınılmaz iflasları ile işten çıkarmalar olacaktır.
Genel olarak Rusya ekonomisinin dünya pazarıyla sıkı bir bağı var; ürünlerin tedariğinin durdurulması ve pazar kayıpları hem sanayiyi hem de tarımı vuracak.
Dış ülkelerde, batının propaganda çalışmalarıyla, Rusya için çok güçlü ve saldırgan askeri bir güç imajı yaratıldı. Bu gerçeklikten uzaktır. Aslına bakılırsa, Rusya askeri gücü Sovyet askeri-sanayi gücünün kalıntılarıdır. Doğrusu, Rusya yönetiminin bunu geliştirmek gibi bir isteği de yok. Ukrayna’da savaş varken, Moskova’da eski Sovyet savunma tesislerini ortadan kaldırdılar, makineleri ve insanları sokağa attılar. Absürt görünebilir ama bu Putin Rusya’sının gerçekliğidir.
Dipnot bize aittir: [1] Maidan, Meydan olayları; Viktor Yanukoviç yönetiminin Avrupa Birliği Ortaklık Anlaşması’nı onaylamaması üstüne 21 Kasım 2013’de Kiev Bağımsızlık Meydanı’nda başlayan ve Yanukoviç’in görevden alınmasıyla 22 Şubat 2014’de sonlanan gösteriler
