Yerel seçim sonuçları resmen tamamlanmadı ama ilk veriler bir gerçeği hemen belli etti. Yeniden Refah Partisi (YRP), AKP’yi omurgasından kavradı. AKP’nin çeyrek asırdır surlarında gedik açılmayan kaleleri Orta Anadolu, Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu’daki illerde, belirgin bir oy aldı YRP.
Milli Görüş geleneğinin siyasi yükselişi, köklü ekonomik ve politik dönüşümlerin yaşandığı iki önemli durakta gerçekleşmişti. İlki; 1970’lerin ortasından itibaren ithal ikameci ekonomik modelin krize girdiği bir dönemde, özellikle Kocaeli gibi bir işçi kentinde ve Anadolu’daki küçük esnaf ile küçük işletme zümresinin yaşadığı sıkıntılara hitap eden ‘milli sanayileşme’ söylemiyle yaptığı çıkıştı. İkinci sıçrama ise 90’larda finansal serbestleşmeyle beraber geçilen yeni ekonomik düzenin toplumda yarattığı yıkım ve parçalanmanın arasında gerçekleşti.
Faiz-kur-enflasyon sarmalının rantiye sınıfını büyüttüğü, bölüşüm şokunun maliyetini esnaf ve küçük işletmelerin üstlendiği, iktidar programlarının ağırlıklı olarak büyük sermayenin Avrupa ortak pazarına entegre olma hevesine uyumlu oluşturulduğu bir süreçte Refah Partisi, ‘adil düzen’ projesini bir de İsrail’in Filistinlilere uyguladığı mezalimle paketleyerek, net bir toplumsal-sınıfsal tabanın temsilcisine dönüştü. Konjonktür de ona fazlasıyla yardım etti doğrusu. Susurluk, devlet içindeki mafya-çete oluşumları, yolsuzluk ve rüşvet olayları da Refah’ın ‘adil düzen’ politikasının önünü açan gelişmelerdi.
Bugün YRP’ye bakınca bir dejavu ile karşı karşıya gibiyiz. AKP’nin ekonomi politikası faiz-kur-enflasyon sarmalıyla toplumun üzerine çökmüş vaziyette. Sanki bir tekerrür gibi üzerine bir de İsrail’in eşi benzeri görülmemiş imha politikası eklendi. Mafya, çete, uyuşturucuyu da sayalım. Ve böylece Fatih Erbakan’ın yeni Milli Görüş gömleği dikilmiş oldu. O da bu gömleği, belki ters tepecek genel seçimde giymek yerine, daha müsait olan yerel seçimde giymeyi fırsat gördü.
AKP için gözü kapalı oy veren illere bakıldığında YRP’nin iktidarda yarattığı tahribat dikkat çekici. Yozgat, Şanlıurfa, Elazığ, Adıyaman, Malatya, Kahramanmaraş, Gaziantep, Bingöl, Samsun, Rize, Trabzon, Konya, Çorum, Bingöl, Bilecik, Sakarya, Kocaeli, Muş, Düzce… İşte buralar AKP için omurgadır.
YRP, omurgaya neşter atmış görünüyor. Bu illerde oylarının büyük bölümünü AKP’nin kalbinden sökmüş durumda. MHP ile sarsıntılı ve tavizkar ittifakın yanında Erdoğan’ın önünde bir de YRP’nin yarattığı Gordion düğümü var artık. Ve aynı tarihsel ağacın meyvesi için karşı karşıyalar.
Seçimin genel haline bakınca bugünkü manzara korkulduğu üzere muhalefet açısından 1994’teki gibi olmadı. Fakat fena halde 1989’a benziyor. Bakalım sosyal demokratlar bu sefer seçim başarısını bir sosyal hareketle de buluşturarak iktisadi ve siyasi olarak ülkeyi yeniden inşa edici bir alternatife dönüşme yolunda adım atabilecek mi? Ama şurası kesin ki halk, net bir inisiyatif kullanarak önemli bir yolu açtı.
Bu yazı ilk olarak Gazete Duvar‘da yayımlanmıştır.
