Karanlık enerjiyi ya da ‘beşinci kuvveti’ sınamak amacıyla gerçekleştirilen bir deney, gizemli kozmik madde hakkındaki kimi teoriler üzerinde şüphe uyandırarak, testten boş ellerle çıktı.
Karanlık enerjinin yerçekimine karşı koyarak evrenin genişlemesinden sorumlu olduğu ve yerçekimi, elektromanyetik kuvvet, güçlü ve zayıf nükleer kuvvetlerin yanı sıra maddeye etki eden beşinci kuvvet olduğu düşünülüyor. Hâlihazırda karanlık enerji evrenin yaklaşık yüzde 68’ini oluştururken, bu gizemli kuvvet hâlâ bilim insanlarının başını ağrıtmaya devam ediyor.
Yapılan yeni deneyde, Londra Kraliyet Koleji ve Birleşik Krallık’ta bulunan Nottingham Üniversitesi’nde görevli bilim insanları, karanlık enerjinin gezegenler gibi başka bir maddeyle çevrelendiğinde zayıfladığı ancak boş uzay gibi vakumlu bir ortamda daha güçlü olduğu kuramını bir testten geçirmeyi amaçladılar. (Bu durum, karanlık enerjinin işleyişinin yerçekimininkinin tam aksi olduğu anlamına geliyor.)
BİR MASAÜSTÜ DONANIMIYLA TEST EDİLDİ
Araştırmacılar, Londra’daki bir bodrum katta bulunan laboratuvarda, bir masa üstü donanımını kullanarak karanlık enerjinin yalnız haldeki atomlar üzerinde etki edip etmediğini gözlemleyebilmek amacıyla vakum odasına bir misket boyutunda metal bir küre ve tek bir atom yerleştirdiler.
Eğer atom ile metal küre arasında hareket eden beşinci bir kuvvet olsaydı, o durumda atom küreye yaklaştıkça biraz sapması gerekecekti; ancak deney bunu ortaya koyamadı.
Nottingham Üniversitesi Fizik ve Astronomi Yüksekokulu’nda Fizik Profesörü ve yayınlanan çalışmanın ortak yazarı olan Edmund Copeland, Londra Kraliyet Koleji’nden yaptığı açıklamada, “Atom fiziğini ve gökbilimi birleştiren bu deney, karanlık enerjinin doğasını açıklamak için önerilen geniş bir model kümesini saf dışı bırakmamıza olanak sağladı ve daha birçok karanlık enerji modelini sınırlamamıza da olanak sağlayacak,” diyor.
Deney sonucunda ulaşılan bulguların ayrıntıları Physical Review Letters adlı bilimsel yayın yapan dergide yayınlandı.
- Passant Rabie–Space (Çeviren: Tarkan Tufan)
