Hıdır Yıldız/Dersim
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Munzur Gözeleri’nin koruma statüsünü Bakanlık makamının ‘olur’u ile 1. Derece Doğal Sit Alanı’ndan 2. Derece Doğal Sit Alanı’na düşürdü. TMMOB kararın iptali için Bakanlığa dava açtı. Munzur Gözeleri’nde bugün Erzincan İdare Mahkemesi tarafından keşif yapıldı. Öte yandan keşfin yapıldığı esnada Dersim Emek ve Demokrasi Platformu tarafından konuya ilişkin basın açıklaması düzenlendi. Açıklamaya Dersim Dernekleri Federasyonu (DEDEF), Dersim Doğa Kültür Derneği, Munzur Çevre Derneği, SMF, HDP, EMEP, TMMOB, Dersim Barosu ve çok sayıda ekoloji savunucusu katıldı.
Yapılaşma ve talana zemin hazırlanıyor
Açıklamada, “Dersim’in doğal ve kültürel zenginlikleri yalnızca yerel halk için değil, tüm insanlık için büyük bir değer taşımaktadır. Bu zenginlikler, özgün coğrafyası, eşsiz ekosistemi ve derin tarihi ile bölge insanının kimliğinin ayrılmaz bir parçası olmuştur. Dersim halkının sorumluluk bilinciyle koruduğu bu miras, 1. Derece Doğal Sit Alanı statüsü sayesinde bugüne dek varlığını sürdürmüştür. Ancak, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 18 Temmuz 2023 tarihli kararı, bu mirasa ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Munzur ve Pülümür Vadileri’nin “Doğal Sit-Nitelikli Doğal Koruma Alanı” ve “Doğal Sit-Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı” olarak tescili, ekolojik değerlerimizi ve halkın iradesini hiçe sayarak bölgede yapılaşma ve doğal kaynakların talan edilmesine zemin hazırlamaktadır” denildi.
Açıklamanın devamında şu ifadelere yer verildi;
“Bakanlık tarafından “Nitelikli Doğal Koruma Alanı” olarak belirlenen Munzur Gözeleri, Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 17 Temmuz 2003 tarih ve 1409 sayılı kararı ile 1. Derece Doğal Sit Alanı olarak korunmaktaydı. Bu alan, ender bulunan özellikleri nedeniyle bilimsel çalışmalar dışında her türlü yapılaşmadan uzak tutulması gereken bir bölge olarak değerlendirilmiştir. Ancak bu öneme rağmen, Munzur Gözeleri’ni yapılaşmaya açmayı hedefleyen projeler uzun yıllardır gündeme gelmektedir. Bu projelere karşı yurttaşlar, demokratik kitle örgütleri ve meslek birlikleri hukuki mücadelelerini sürdürmüş, mahkemeler de bu haklı mücadeleyi projelerin iptali kararlarıyla desteklemiştir.
Bakanlığın bu alana “Nitelikli Doğal Koruma Alanı” statüsü vermesi, yalnızca koruma derecesini düşürmekle kalmamış, aynı zamanda bölgede gerçekleştirilebilecek faaliyetlerin kapsamını da genişletmiştir. Munzur Nehri’nin 65 kilometrelik sağ ve sol kıyılarının koruma statüsünden çıkarılmasıyla birlikte yöremiz balıkçılık, taş, kum ve çakıl ocakları gibi şantiye faaliyetlerine açılmaktadır. Bunun yanında yüzlerce maden şirketinin ruhsat sahibi olduğu ilimizde bu düzenleme, maden arama ve çıkarma faaliyetlerini, güneş enerjisi santrali kurulmasını ve turizm yatırımlarını kolaylaştırmaktadır. Tüm bu ticari faaliyetler, Munzur’un doğal dengesini bozarak geri dönülmez bir tahribata yol açacaktır. Koruma statüsünün kaldırılması, Munzur’un doğasının rant uğruna yok edilmesine zemin hazırlayan bir karar niteliğindedir. Bu durum, korunması gereken alanların yapılaşmaya açılmasına, doğal dengenin bozulmasına ve kültürel ile ekolojik değerlerin zarar görmesine yol açacaktır. Koruma-kullanma dengesini, Anayasa’yı, uluslararası sözleşmeleri, 2872 sayılı Çevre Kanunu’nu ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nu hiçe sayan bu kararın kamu yararı ile hiçbir ilişkisi bulunmamaktadır. Dolayısıyla, Bakanlık kararı hukuka uygun değildir ve iptali zorunludur.
Gerek flora ve fauna unsurları ile ekolojik yapısı, gerekse de inanç merkezi olması itibarıyla kültürel değeri bakımından şimdiki ve gelecek kuşaklar açısından kesin korunması gerekli bir niteliği taşıyan Munzur Gözeleri’nin ‘Nitelikli Doğal Koruma Alanı’ ilan edilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığından, iptali için bileşenimiz TMMOB tarafından dava açılmıştır. Dersim Emek ve Demokrasi Platformu olarak, Munzur Gözeleri’nin yapılaşmaya açılmasına karşı hukuki ve toplumsal mücadelemizi kararlılıkla sürdüreceğimizi ve Munzur’un ekolojik ve kültürel değerlerini koruma kararlılığımızdan asla vazgeçmeyeceğimizi kamuoyuna saygıyla duyururuz.”
