İnsan Hakları Derneği (İHD) Ankara Şubesi Hapishaneler Komisyonu, Temmuz, Ağustos, Eylül aylarını içeren “3 Aylık İç Anadolu Bölge Hapishaneleri Hak İhlalleri Raporu”nu açıkladı.
İHD Ankara Şube binasında yaptığı basın toplantısında, komisyon adına İHD Merkez Yürütme Kurulu Üyesi (MYK) Nuray Çevirmen raporun ayrıntılarını paylaştı.
Raporda, Temmuz-Eylül arasında koranavirüs, çeşitli hastalıklar ve intihar iddiasıyla 9 kişinin cezaevlerinde yaşamını yitirdiği belirtildi.
Sağlık hakkı
Raporda, tutukluların İHD’ye yaptığı başvurulara göre sağlık sorunları özetle şöyle sıralandı:
* Tek kişilik, sağlıksız nakil araçları ile sevkler yapılmakta; bu durum özellikle kalp, astım, epilepsi hastalarının sağlıklarını kötü etkilemektedir.
* Mahpuslar kelepçeli muayene edilmekte, kelepçeli halde hastane sevkleri yapılmaktadır.
* Hasta mahpuslar revire geç çıkarılmakta, hastane sevkleri ya geç yapılmakta ya da hiç yapılmamaktadır. Ayrıca rutin yapılması gereken test ve kontroller de aksamaktadır.
*Adli Tıp Kurumu politik tutum izleyerek ‘Hapishanede Kalamaz’ raporu vermemekte, tam teşekküllü hastane ve üniversite hastanelerinin ‘Hapishanede Kalamaz’ raporları kabul edilmemekte ve ağır hasta mahpusların infazları ertelenmemektedir.
* Kendi öz bakımını yapamayacak kadar hasta olan mahpuslar durumlarına bakılmaksızın hapishanelere konulmaktadır.
* Ağır psikolojik rahatsızlıkları olan mahpuslar tahliye edilmiyor.
* Mahpusların diş tedavileri yapılamamaktadır.
* Bir mahpus hastaneye 8 aydır sevk edilmediği için ve diğer yaşanan sorunlardan kaynaklı olarak açlık grevi başlatmıştır.
İşkence sürüyor
Raporda, işkence ve kötü muamele ilgili tespit edilen sorunlar şöyle yer aldı:
* İç Anadolu Hapishanelerinde 7 mahpus işkence, darp ve kötü muameleye maruz kaldıklarını ifade etmişlerdir.
* Aksaray T Tipinde bir mahpus işkence görmüş, hastaneye götürülmemiş ve şikayetleri kabul edilmemiş ve bu nedenle de açlık grevine başlamıştır.
* Kayseri 1 Nolu T Tipinde bir mahpus darp edildiğini, üç dört kere copla falakaya yatırıldığını, 7-8 memurun ellerini ve ayaklarını tuttuğunu, ayakkabısını çıkardıklarını ve ayaklarının altına vurmaya başladıklarını, acıdan birkaç gün ayaklarının üzerine basamadığını, çok işkenceye maruz kalan insan tanıdığını aktarmıştır.
* Konya/Akşehir T Tipinde bir mahpus gözaltına alınırken kolluk tarafından işkence ve hakaretlere uğradığını aktarmıştır.
* Konya/Seydişehir’de bir mahpus, tek tutulduğu ve kimse ile görüştürülmediği için kendisi ve aynı cezaevinde bulunan 4 mahpus açlık grevi başlatmışlardır.
* Sincan 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevinde bulunan bir mahpus kendisine işkence yapıldığını aktarmıştır.
* Sincan 3 Nolu L Tipinde iki kadın mahpus şiddete uğradıklarını aktarmışlardır.
* Hapishanelerde mahpuslara çıplak arama uygulaması devam etmektedir.”
* Raporda, şartlı tahliye koşulları sağlanmasına rağmen keyfi gerekçelerle tahliyelerin uzatıldığı, gözlem kurulu kararının buna neden olduğu ve çok sayıda kişinin tahliye edilmesi gerekirken cezaevinde tutulduğu belirtildi. Raporda, Sincan Kadın Cezaevi’nde 4 kişinin Kürtçe şarkı söyledikleri ve halay çektikleri için ceza aldığı ve tahliyelerinin engellendiğine dikkat çekildi.
İletişim yasakları
Raporda, iletişim yasakları ve çeşitli baskılara dair şu bilgiler verildi:
* Sosyal faaliyetler (spor, sohbet, kurs) kimi yerlerde tamamen durdurulmuş kimi yerlerde de kısıtlanmıştır. Çok nadir spora çıkarılan yerlerde de mahpuslar aynı koğuştakiler çıkabiliyor.
* Kapalı görüşler ayda iki kez yaptırılıyor.
* Pandemi sürecinde haftalık 20 dakikalık telefon kullanma hakkı tek bir numarayı arama şekline indirgenmiştir.
* Cenazelerine katılmak isteyen iki mahpusun talepleri kabul edilmemiştir.
* Koğuş aramalarında görevlilerin kimi zaman koruyucu malzeme (maske, eldiven vb.) kullanmadıkları aktarılmıştır.
* Mahpuslara metal kaşık verilmemekte, onun yerine sağlıksız olan plastik kaşıklar verilmektedir.
* Yeni Yaşam, Evrensel gazeteleri mahpuslara verilmemekte, gerekçe olarak da Basın İlan Kurumu’ndan resmi ilan ve reklam yayınlama hakkı bulunmayan gazetelerin hapishanelere alınmadığı aktarılmıştır.
