Şair, yazar, çevirmen İlyas Tunç’un, İngilizce asıllarından çevirip derlediği 58 Nijeryalı şairin şiirlerinden oluşan Çağdaş Nijerya Şiiri Antolojisi, Kaos Çocuk Parkı Yayınları etiketiyle raflardaki yerini aldı.
Chinua Achebe, John Pepper Clark, Gabriel Okara, Christopher Okigbo ve Nobel ödüllü Wole Soyinka gibi Nijerya edebiyatının başlıca kalemlerini bünyesinde barındıran Antoloji, Afrika edebiyatı alanında Türkçeye kazandırılmış en kapsamlı çalışma olmasıyla bir ilk özelliği taşıyor. Farklı üslup, anlayış ve geleneklere sahip şairlerin şiirlerinden oluşan özenli seçki, İlyas Tunç’un titiz çevirisiyle, okura Afrika’nın en kalabalık ülkesi Nijerya’nın çok kültürlü ve çok dilli yapısının yol açtığı zenginliği deneyimleme fırsatı sunuyor.
Antoloji’de aynı zamanda ülke şiirinin “Çağdaş Nijerya Şiirinin Evrimsel Süreci” başlığı altında; sömürge öncesi, sömürge dönemi, sömürge sonrası ve günümüz şiiri olarak dört temel bölümde etraflıca incelendiği bir giriş bölümü de bulunuyor. Bu özelliğiyle Çağdaş Nijerya Şiiri Antolojisi, Nijerya şiirinin 15. Yüzyıldan itibaren Arap egemenliğiyle Arap edebiyatının etkisi altına girdiği dönemi, sömürge öncesi dönemdeki baskın sözlü geleneği ve sonrasında İngiliz sömürgesi altında politize olarak, takip eden süreçlerde tüm bu etkileri şiirlerinde taşıyan fakat özgün söylemlerini inşa eden modernist şairlere kadar geçen sürece tanıklık fırsatı vermesiyle de bir başvuru kitabı olarak okuruyla buluşuyor. Antoloji’nin sonunda yer alan “Sözlükçe ve Açıklamalar” kısmı da büyük bir titizlikle, ülke şiirinde önemli bir etkiye sahip, farklı kabilelere, dil ve kültürlere ait merkezi kavram ve motiflerin anlamlarını içeriyor.
1960 yılına kadar İngiliz sömürgesi altında bulunan ülkede bağımsızlığın ilanını takip eden ilk on yıl içinde -başlıca Biafra İç Savaşı olmak üzere- yaşanan sosyo-politik çalkantılar, politik çürüme, kurumsal yozlaşma, işkence, savaş ve sömürü, sömürge öncesi ve sonrası Nijeryalı şairlerin şiirlerindeki baskın temaları oluşturuyor. Bunun yanı sıra, Ben Okri ve Kole Ade-Odutola gibi şairler, şiirlerinde Afrika’nın önemli petrol kaynağı Nijer Delta bölgesini sınırları içinde bulunduran Nijerya’daki toplumsal adaletsizliği ve büyük Batılı şirketlerin doğa talanına da yer veriyorlar.
Çok renkli kabile hayatının müzikalitesinden, dinsel, mitsel motifleri ve ritüellerinden, sözel geleneğinden azımsanamayacak ölçüde beslendiği söylenebilecek Nijerya şiirinin bu kozmopolit yapısını; Batının tahakkümü altında Batılı bir eğitimden geçerek, kendilerini edebiyat dili olan İngilizcede, sömürüye ve işkenceye karşı ifade eden bu Nijeryalı şairleri Türkçede okumak, şiirin ve insanın evrenselliğini bir kez daha hatırlamak için kıymetli bir fırsat.
