AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump’ın pazar gecesi yaptığı ve Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine olası harekatının önünü açan telefon konuşmasının ayrıntıları ABD basına sızdırıldı. Newsweek dergisi ve NBC News sitesindeki haberlere göre, Erdoğan’ın ısrarı üzerine Trump, danışmanlarına ve Pentagon’a haber vermeden karar aldı.
NBC News, ismini açıklamadığı üç yeni ve eski yetkiliye dayandırdığı haberde, görüşmenin arka planını şöyle aktardı: “Pazar günü Trump ve Erdoğan arasında yapılan görüşme, Türk liderin geçen ay BM Genel Kurulu sırasında Trump’la yüz yüze görüşme yapamamasına karşı duyduğu öfkeyi yatıştırma amaçlıydı.”
Habere göre, Suriye’de güvenli bölge ve ABD’den olası bir füze savunma sistemi alımı hakkında görüşmek isteyen Erdoğan, “Trump’la sadece New York’ta dünya liderleri için verilen büyük bir resepsiyonda temas kurmaktan memnun olmadığını” Amerikalı yetkililerin bilgisine sunmuştu.
‘Beklendiği gibi gelişmedi’
NBC News’a konuşan bir yetkili “Dolayısıyla Trump bu durumu tatlıya bağlamak istedi” derken, haberde şu ifadeler kullanıldı: “Fakat yetkililerin söylediğine göre, pazar günkü telefon görüşmesi beklendiği gibi gitmedi. Yetkililer, Erdoğan’ın Suriye’ye girmekte son derece kararlı olduğunu söyledi. Trump’ın Beyaz Saray daveti bile onu caydırmaya yetmedi.
Yetkililerin anlatımına göre Trump, Erdoğan’a, bir güvenli bölge yaratmak gibi orta dereceli bir harekatın kabul edilebilir olacağını söyledi. Fakat büyük bir muharebe harekatına yol açacak geniş çaplı bir istilanın kabul edilemez olacağını belirtti.”
Üst düzey bir yetkiliye göre de Trump, Türkiye’nin büyük bir askeri operasyon başlatması halinde ABD’nin Suriye’den tamamen çekileceği konusunda Erdoğan’ı uyardı.”
‘Erdoğan ısrar etti’
Amerikan yönetimi yetkilisine dayandırılan haberin devamında şöyle denildi: “Üst düzey bir yönetim yetkilisinin anlattığına göre, Trump telefon konuşmasında Türkiye’nin bir askeri harekat düzenlemesi fikrine karşı ‘çok sert’ baskı yaptı ve Erdoğan’a, bu konuyu iki ülkenin ordularının birlikte ele alması gerektiğini çünkü güvenli bölge anlaşmasının işe yaradığını söyledi. Fakat Erdoğan ısrar etti.
Nihayetinde Trump, Erdoğan’a, ‘Bunu yapacaksanız, hiç destek almayacaksınız’ anlamına gelen şeyler söyledi.”
‘Trump’ın muhalefetini anlatıyordu’
Yetkili, Beyaz Saray’ın dün yaptığı ve Türkiye’de birçok çevrede “Trump’la anlaşma” olarak algılanan açıklamanın da aslında, “Türkiye’nin askeri operasyon kararını Trump’ın karşı çıkmasına rağmen aldığı, ABD’nin bunu desteklemeyeceği ve Amerikan askerlerinin arada kalmamaları için çekileceği’ anlamına geldiğini ileri söyledi.
‘Trump yenilgiye uğradı’
Newsweek dergisinde yayımlanan haberde ise iki lider arasındaki telefon görüşmesi hakkında ilk elden bilgi sahibi olduğu belirtilen bir Amerikan Ulusal Güvenlik Konseyi kaynağının anlatımlarına yer verdi. Kaynak, Trump’ın telefon görüşmesindeki müzakerede yenilgiye uğradığını ve kozsuz kaldığını belirterek, “Asker çekmeyi sadece sanki biz de bir kazanım elde ediyormuşuz gibi görünmek için destekledi” diye belirtti.
Trump’ın müzakere becerilerini Amerikan perspektifinden eleştiren kaynak, ABD Başkanı’nın “görüşme sırasında Türkiye’nin askeri operasyonuna destek vermediğini ama bunu engellemek için ekonomik yaptırım gibi bir tehditte de bulunmadığını” söyledi.
‘Öneriyi Erdoğan getirdi’
Kaynak, IŞİD’li tutukluların Türkiye’nin sorumluluğuna geçmesi önerisinin ise Erdoğan tarafından getirildiğini kaydetti. Habere göre, iki liderin telefon konuşmasının ana gündem maddelerinden biri de, Suriye Demokratik Güçleri’nin gözetimindeki yaklaşık 2 bin IŞİD militanının akıbetiydi. Newsweek, haberin bu bölümünde şu ifadeleri kullandı: “Trump Erdoğan’a, Suriye’deki IŞİD tutuklularının sorumluluğunun şu an ABD’de olmamasına rağmen, bu kişilerle hiçbir ilgisinin olmasını istemediğini söyledi. Bu tutukluları Suriye Demokratik Güçleri kontrol ediyor. Erdoğan ise IŞİD militanı tutukluların gözetimini Türkiye’nin alacağını söyledi.”
NYT: Öneri Trump’tan geldi
New York Times gazetesi ise, telefon görüşmesinde ticaret ve savunma işbirliğinin konuşulduğunu, Erdoğan’ın görüşmenin sonlarına doğru “Fırat’ın doğusuna harekat için daha fazla beklemeyeceğini” söylediğini yazdı. Gazeteye konuşan üst düzey bir yetkili, Trump’ın “bir operasyona destek vermeyeceğini” söylediğini ve operasyonun yapması halinde de “tüm IŞİD savaşçılarından Türkiye’nin sorumlu olacağını” dediğini aktardı.
Kaynak: MA
