Rûdaw’ın İngilizce bölümü editörü Karwan Faidhi Dri, Rûdaw TV’nin sabah bültenine katılarak Vikipedia’nın Kürtçe editörü ile yaptığı görüşmeye ilişkin konuştu.
Faidhi Dri, yaptığı görüşmeye dair şunları söyledi:
“Kürtçe dilinde paylaşılan konuların sayısı 30 bini geçince Vikimedia resmi hesaplarından tebrik mesajları yayımlandı. Bu paylaşım benim ilgimi çekti ve editörlerle bağlantı kurmaya çalıştım. Bir süre uğraştıktan sonra Vikipedia platformuna yazan Kürtçe bir editör ile bağlantıya geçtim ve kendisiyle konuştum. Kuzeyli olduğu için gerçek ismini vermek istemedi. Konuşursam Türkiye’de tutuklanırım diyerek kendisine ‘Kullanıcı’ olarak hitap etmemi istedi. Kimliğinin gizlenmesi şartıyla benimle konuşmayı kabul etti. Birkaç gün bu konuda konuştuk ve bana çok yardımcı oldu. Hiçbir kaynaktan ulaşamadığımız birtakım istatistikleri kendisinden aldık. Bu kapsamda Rûdaw Medya Grubu kendileriyle irtibata geçen ilk Kürt medyası oldu. Kullanıcı, ‘Sesimizi bütün Kürtlere ulaştırdığı için Rûdaw’a minnettarız’ dedi. Aynı zamanda Rûdaw aracılığıyla Kürtlere çağrıda bulunarak daha fazla insanın Kürtçe Vikipedia’sına yönelmesini istedi.”
Kürtçe’nin gelişmesi için etkili ve önemli bir rolü olan Vikipedia’dan yapılan çağırıda Kürtlerin daha konu hakkında yazmaları isteniyor.
Karwan Faidhi Dri, “Wikipedia tarafından yapılan paylaşımda kendileri şu sözlere dikkat çekiyorlar, ‘Kürtçe birkaç ülkede kısıtlanmış olabilir, ancak kendini adamış gönüllüler Wikipedia’da dili canlı tutmak için çalışıyor. Dünyaya sesinizi duyurmak için bir Vikipedia’yı bir platform olarak kullanın” dedi.
Kürtçe’nin karşılaştığı kısıtlamalar ve sansürlere rağmen Vikipedia’da Türkçe ve Arapça’nın önünde olduğunu ifade eden Karwan Faidhi Dri, şöyle devam etti:
Kürtçe sansürü aşıyor
“Kürtçe’nin Kurmanci lehçesi, ‘Wîkîpediya Kurdî’nin 30.000’den fazla makalesi var. Kürtçe lehçeleri arasında en fazla konu eklenen lehçe olarak birinci sırada. Dünya genelinde ise 107’nci sırada yer alıyor. Zazaki lehçesinde ise 26 bin 500 makale ile dünya sıralamasında 111’inci sırada yer alıyor. Sorani lehçesi ise 25 binin üzerinde makale ile dünya sıralamasının 112’nci sırasında yer alıyor. Vikipedia konusunda oldukça ilerdeyiz ancak daha da ilginci şu; Wiktionary’de Kürtçe 176 dil arasında 9’uncu sırada yer alıyor. Sıralamaya göre gidersek Arapça 25’inci Türkçe ise 40’ıncı sırada yer alıyorlar. Nedeni ise diğer diller farklı kaynakları kullanarak dilleriyle ilgili bilgi sahibi oluyorlar. Ancak Kürtçe dilinde bir sözlük veya bir kitabı öyle kolay yayınlayamıyorsunuz, Kürtçe’nin üzerinde sansür ve kısıtlama olması nedeniyle Wikiferhenge yönelme arttı. Wikiferheng’te 818 bin Kürtçe sözcük yer alırken Arapça’da bu sayı 660 Türkçede ise 330 bindir. Diğer milletler dillerini geliştirmek için farklı kaynaklar kullandıkları için çok da önemsemiyorlar.”
Kurmanci 30 milyon ziyaretçiye ulaştı
Wikipedia Kürtçe’nin Kurmanci, Sorani ve Zazaki diyalektlerinde hizmet veriyor. Kurmanci lehçesiyle 30 bin konu bulunmaktadır. Sorani lehçesiyle 26 bin, Kurmançki lehçesiyle de 500’e yakın konu yer almaktadır.
Wikipedia, “Türkiye’yi çeşitli terör gruplarıyla aynı düzlemde ve iş birliği halinde göstermeye çalışan yazı ve yorumlar yapıldığı” gerekçesiyle koruma altına alma nedeniyle 29 Nisan 2017’de engellendi. Ankara hükümetinin söz konusu kararı Türkiye’de yaşayan Kürtlerin Kurmanci lehçesiyle konuları yayınlamalarına engel oldu.
Kuruluşunun 6’ncı yılında Kurmanci bölümü rekorunu kırarak 30 milyona ziyaretçiye ulaştı.
Wikipedia Kurdi kuruluşundan bu yana toplam 72 milyon kez ziyaret edildi. Ocak ayından bu yana 12 milyondan fazla kişi ziyaret etti. Çoğu ABD ve Almanya’dan milyonlarca Kürt’e ev sahipliği yapıyor.
Bikarhêner adlı şahıs dünyadaki Kürtleri Wikipedia’da Kürtçe sayfalarını daha da geliştirme çağırısında bulunarak, “Tüm Kürtlerin Kürtçe Vikipedi’dan yararlanabilmesi için bilgi eklemesini istiyoruz. Bazı Kürtler Kürt tarihine ilişkin daha fazla şey eklemeye çalışıyor, ancak bu yeterli değil” dedi.
Vikipedi’nin Sorani bölümü şu ana kadar 92 milyon, Zazaki bölümü 45 milyon kez görüntülendi.
