İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi, yayınladığı raporla son 8 yılda yaşanan işçi “intiharlarına” dikkati çekti. İSİG Meclisi’nin yayınladığı rapora göre en az 502 işçi iş yerine bağlı olarak yaşamına son verdi.
Raporda işe bağlı olarak ortaya çıkan intiharların 1980’li yılların ikinci yarısından itibaren Japonya’da görülmeye başlandığı ve “karojisatsu” kavramı ile tanımlandığı belirtildi. Karojisatsu kavramı ise, “İşçinin fazla-aşırı çalışması sonucunda muhakeme yeteneğini kaybetmesi ve genellikle depresyona girmesi sonucunda meydana gelen intihar girişimi” olarak tanımlandı.
İntiharların “iş cinayeti” olarak ele alınmaması görünür kılmasını engelliyor
1970 sonrasında uygulanan neo-liberal kapitalist politikalar sonucunda çalışma koşullarının işçilerin yaşamını ciddi olarak tehdit etmeye başladığına dikkat çekilen raporda, “İşe bağlı intiharlar da önlenebilir bir sağlık sorunudur. Ancak önlenebilmesi için öncelikle ‘iş cinayeti’ olarak kabul edilmesi gereklidir. İşe bağlı intiharların iş cinayeti olarak kabul edilebilmesi için ise çalışma ile ilişkili olduğunun ispatlanması gerekmektedir. Bu durumun zorluğu sorunun tanılanmasını ve boyutunu görünür kılmayı engellemektedir” denildi.
Dünyadan örnekler
İşe bağlı intiharların dünyanı bir çok ülkesinde görüldüğü ifade edilen İşe bağlı intiharların görüldüğü ülkelere baktığımızda; fazla-aşırı çalışmaya bağlı intiharların ilk olarak ortaya çıktığı ve kabul edildiği Japonya’da karojisatsu görülme sıklığı, 1999 yılında yüzde 12 iken, 2001 yılında yüzde 33,7’ye yükselerek yüzde 182’lik bir artış göstermektedir ve her yıl yaklaşık olarak 5000 kişinin fazla-aşırı çalışma nedeniyle intihar ettiği tahmin edilmektedir. Fransa, Avustralya ve Birleşik Krallık’ta fazla-aşırı çalışma sonucu ortaya çıkan intiharlardan bazıları da iş cinayeti olarak kabul edilmiştir. Avustralya’da 2002 yılında yapılan bir çalışmada 1989-2000 yılları arasında görülen 109 intiharda çalışmanın önemli bir faktör olduğu saptanmıştır. Fransa’da 2007 yılında Renault ve Peugeot araba fabrikalarında, Avustralya’da telekomünikasyon işçilerinde çalışma ile ilişkili olduğu düşünülen intiharlar görülmektedir. Yine Fransa’da 2008-2010 yılları arasında France Telecom şirketinde çalışan 34 işçi ardarda intihar etmiştir. Yine Çin’de bulunan ve iPod, iPhone ve iPad üreten Foxconn fabrikasında işe bağlı intiharlar o kadar çoğalmış ve dünya basınına yansımıştır ki Apple firması “İntihar etmeyeceğim kendime iyi bakacağım” diye yazılı tahahhüt almaya başlamıştır… Tabi ki bu örnekler buzdağının sadece görünen bir kısmıdır” diye belirtildi.
İş cinayeti
Türkiye’de yasalara göre işyeri içinde nedeni ne olursa olsun gerçekleşen her intiharın “iş cinayeti” kapsamına alındığını belirtilen raporda, “ Ancak bugüne kadar hukuken çalışma koşullarından kaynaklanan bir intihar diye tanımlanan ölüm olmamıştır. Bizler ise hem yasal mevzuata uyarak işyeri içinde (işe bağlı olan-olmayan) gerçekleşen hem de işyeri dışında salt işe bağlı intiharları da raporumuza aldık. Genel olarak da ‘işyeri intiharı’ kavramını kullandık.” denildi.
2020’de 75 işçi intihar etti
“Yıllara göre güvencesizliğin derinleşmesine paralel olarak işyeri intiharlarında bir artış olmuştur” denilen açıklamada intiharların son sekiz yıla göre dağılımı raporda şöyle; 2013 yılında en az 15 işçi, 2014 yılında en az 25 işçi, 2015 yılında en az 59 işçi, 2016 yılında en az 89 işçi, 2017 yılında en az 86 işçi, 2018 yılında en az 73 işçi, 2019 yılında en az 80 işçi, 2020 yılında en az 75 işçi işyeri içinde (işyeri dışında ise işe bağlı olarak) intihar ederek yaşamını yitirdi
2013’ten bugüne 502 işçi intihar etti
Raporun devamında 8 yılda 502 işçinin intihar ettiği belirtilerek: “2013 yılında en az 15 işçi, 2014 yılında en az 25 işçi, 2015 yılında en az 59 işçi, 2016 yılında en az 89 işçi, 2017 yılında en az 86 işçi, 2018 yılında en az 73 işçi, 2019 yılında en az 80 işçi, 2020 yılında en az 75 işçi işyeri içinde (işyeri dışında ise işe bağlı olarak) intihar ederek yaşamını yitirdi. Yıllara göre güvencesizliğin derinleşmesine paralel olarak işyeri intiharlarında bir artış olmuştur. Son sekiz yılda gerçekleşen 502 emekçi intiharının istihdam biçimlerine göre dağılımı ise şöyle; 218’i işçi ve 84’ü memur olmak üzere 302 ücretli çalışan, 111’i esnaf ve 21’i çiftçi olmak üzere 132 kendi nam ve hesabına çalışan, yine ataması yapılmayan öğretmenler de dahil olmak üzere benzer koşullardaki 68 işsiz işçi intihar etmiştir” denildi.
68 işsiz işçi intihar etti
İşçi intiharlarının istihdam biçimlerine göre dapılımı verilen raporda; “Son 8 yılda gerçekleşen 502 işçi intiharında, 218’i işçi ve 84’ü memur olmak üzere 302 ücretli çalışan, 111’i esnaf ve 21’i çiftçi olmak üzere 132 kendi nam ve hesabına çalışandır. Yine ataması yapılmayan öğretmenler de dahil olmak üzere benzer koşullardaki 68 işsiz işçi intihar etmiştir.” İfadelerine yer verildi.
intihar eden emekçilerin çalıştıkları işkollarına göre dağılımı ise raporda şöyle;
148 emekçi ticaret/büro/eğitim işkolunda, 48 işçi savunma/güvenlik işkolunda, 33 işçi inşaat işkolunda, 32 emekçi tarım işkolunda, 32 işçi metal işkolunda, 28 işçi sağlık işkolunda, 24 işçi belediye/genel işler işkolunda, 21 işçi taşımacılık işkolunda, 19 işçi konaklama/eğlence işkolunda, 12 işçi gıda işkolunda, 11 işçi gemi/tersane işkolunda, 10 işçi ağaç işkolunda, 9 işçi kimya işkolunda, 8 işçi bankacılık işkolunda, 5 işçi tekstil işkolunda, 5 işçi iletişim işkolunda, 4 işçi enerji işkolunda, 3 işçi madencilik işkolunda, 1 işçi basın işkolunda, 1 işçi çimento işkolunda intihar ederek hayatına son verdi. 48 işçinin çalıştığı işkolunu yeterli bilgi olmadığı için belirleyemedik.
127 işçi borçları nedeniyle intihar etti
İşçi intiharlarının en çok yaşandığı iller arasında İstanbul, Kocaeli, İzmir, Antalya gibi yerler yer alıyor. Raporda, intihar eden işçiler en çok ticaret, büro, savunma, güvenlik, inşaat gibi iş kollarında çalışmakla birlikte, intihar nedenleri ise, “127 işçi borçları nedeniyle, 68 işçi işsizlik nedeniyle, 53 işçi mobbing nedeniyle intihar ederek hayatına son verdi. 254 işçinin neden intihar ettiğini ise yeterli bilgi olmadığı için bilmiyoruz” bilgisi paylaşıldı.
İntihar eden işçilerin 30’u kadın 6’sı çocuk
Son sekiz yılda işçilerin 30’unun kadın ve 472’sinin ise erkek olduğu açıklanan raporda, 15-17 arası 6 çocuğunda intihar ettiği belirtildi. Raporda intiharların yaş ve cinsiyet dağılımı şöyle;
Cinsiyetlere göre dağılımı
Son sekiz yılda intihar eden işçilerin 30’u kadın ve 472’si erkek…
Yaşa göre dağılımı
“* 15-17 yaş arası 6 işçi
*18-27 yaş arası 77 işçi
* 28-50 yaş arası 330 işçi
* 51-64 yaş arası 68 işçi,
*65 yaş üstü 5 işçi intihar ederek hayatına son verdi.
* Elimizde yeterli bilgi olmadığı için intihar eden 16 işçinin yaşını bilmiyoruz.”
En çok intihar İstanbul’da
Raporda intiharların şehirlere göre dağılımında İstanbul 65 intiharla başı çekerken dağılım şöyle; “40 ölüm Kocaeli’de; 34 ölüm İzmir’de; 32 ölüm Antalya’da; 25 ölüm Adana’da; 24 ölüm Aydın’da; 19 ölüm Denizli’de; 17 ölüm Kayseri’de; 15 ölüm Bursa’da; 14 ölüm Muğla’da; 12’şer ölüm Mersin ve Samsun’da; 11 ölüm Ankara ve Tekirdağ’da; 10 ölüm Hatay’da; 8’er ölüm Çanakkale, Çorum, Gaziantep ve Sakarya’da; 7’şer ölüm Diyarbakır ve Konya’da; 6’şar ölüm Balıkesir ve Kırşehir’de; 5’er ölüm Bilecik, Düzce, Erzincan ve Mardin’de; 4’er ölüm Bingöl, Bolu, Manisa, Şanlıurfa ve Van’da; 3’er ölüm Adıyaman, Edirne, Elazığ, Kırıkkale, Kütahya, Niğde, Sivas, Şırnak ve Uşak’ta; 2’şer ölüm Afyon, Aksaray, Amasya, Burdur, Erzurum, Eskişehir, Kars, Muş ve Trabzon’da; 1’er ölüm Artvin, Bartın, Batman, Giresun, Kahramanmaraş, Karabük, Kastamonu, Kilis, Nevşehir, Ordu, Osmaniye, Siirt, Sinop, Tokat, Tunceli ve Yalova’da” meydana geldi.
Ayrıca raporda 2 ölümünde ABD’de meydana geldiği yazıldı
