Suriye’de 15 Mart 2011 tarihinde başlayan iç savaş İdlib kentinde düğümlenmiş durumda. Türkiye’nin himaye ettiği dinci gruplar tarafından denetlenen kentte, tahliyeler başladı. Rusya ve rejimin her an saldıracağı konuşulan kentten Hatay’a her gün 200 ila 300 kişi geçiyor. Sınırda yaşayan köylüler, geçişlere askerlerin müdahale etmediğini ve geçenlerin kim olduklarını bilmediklerini söyledi.
Çatışmalar başladı
Türkiye’nin himayesinde olan Heyet Tahrir El Şam (HTŞ) ve ÖSO grupları yanı sıra Rusya ile varılan anlaşma gereği Türkiye’nin gözlem noktaları bulunuyor. Rusya ve rejimin HTŞ’ye operasyon noktasında olduğu, hatta kentin güneyinde yer yer çatışmaların yaşandığı belirtiliyor. Çatışma ve Rusya’nın seçim sonrasına kadar tanıdığı sürenin yaklaşmasından kaynaklı kentte göçler hızlandı. Sınır duvarlarını aşanların sayısında her geçen gün artış yaşanıyor.
Geçişler durdurulamıyor
Hatay’ın Reyhanlı ve Altınözü ilçelerinde alınan tüm askeri önlemlere rağmen geçişler engellenmiyor. Altınözü ilçesinde zaman, zaman sınır tacirleriyle polis ve jandarma arasında silahlı çatışmaların yaşandığı ileri sürülüyor. Sınır köylerinde yaşananlar ise, geçişlere askerlerin göz yumduğunu savundu.
Geçiş güzergahları
Altınözü’nün İdlib sınırına sıfır noktada bulunan köylüler, savaşının başladığı ilk günden bu yana sınır ticaretiyle uğraşıyor. Bölgenin dağlık ve ormanlık olmasından kaynaklı geçişler buradan tercih ediliyor. Uzun süredir bölgede sınır ticareti yapan bir kaynak, geçiş güzergahlarını şöyle tarif etti: “Altınözü Avuttepe (Küfürabet) köyünün alt kesimlerinden başlayarak uzanan derin vadi Seferli köyünün doğusundan ilerleyerek Sivri Kavak köyünün (Com) batısından devam ediyor. Karbeyaz köyünün batısından, yani üst kısımlardan Ömerli Çiftliği’ne (Ayn Tilet) ulaşır ve bu çiftlikten sonra Suriye sınırı başlar. Suriyeli insanların geçiş güzergâhı burasıdır. Bunun dışında Sarıbük köyü Suriyelilerin en çok geçtiği yerdir. Vadinin Türkiye tarafında kalan kısmı üç metre boyunda hazır beton ve üzeri tel örgülerle kapalıdır. Altınözü ilçesinin tüm Suriye sınırı duvar ve tel örgülerle çevrilidir. Suriyelilerin Altınözü’ne geçişi mümkün değildir. Fakat duvarlara atılan üç metreden uzun saçlı merdivenlerle tel örgüler etkisiz hale getirilerek geçiş yapılmaktadır.”
‘Asker görmezden geliyor’
İlçede askerin haberi olmadan kuş bile uçmadığını dile getiren kaynak, bu yüzden geçişlere göz yumulduğunu söyledi. Söz konusu kaynak, “Bu günlerde 200-300 kişi her gün geçiş yapmakta. Sınırda kimse yakalanmamakta. Sınırda Altınözü ilçesine ilerleyen Suriyeliler eğer polis tarafından yakalanırlarsa yakalanırlar, yakalanmazlarsa çok rahat Türkiye’de yol alırlar. Çok az kişi yakalanmaktadır” diye konuştu.
Öte yandan kentin Reyhanlı ilçesindeki Cilvegözü ve Yayladağ Sınır Kapılarının kapalı tutulduğu, ancak geçişlerin devam ettiği, geçen kişilerin sivil mi yoksa HTŞ ile ÖSO mensubu mu bilinmemekte.
9 ayda 74 bin kişi arttı
İçişleri Bakanlığı’na bağlı Göç İdaresi’nin açıkladığı veriler de söz konusu geçişleri doğruluyor. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün Haziran 2018 yılında açıkladığı verilerde Türkiye’de toplam 3 milyon 570 bin 352 Suriyeli yaşarken, aynı kurumlar Şubat 2019 tarihinde Türkiye’de yaşayan Suriyelilerin sayısının 74 bin artarak toplam 3 milyon 644 bin 342 kişiye ulaştığını bildirdi.
İllere göre dağılımı
Göç İdaresi’nin 7 Şubat 2019 tarihli verilerine göre Suriyelilerin en çok yaşadığı şehirlerin başında İstanbul geliyor. En son açıklanan verilere göre İstanbul’da 558 bin 437 Suriyeli mülteci yaşarken, İstanbul’u sırasıyla, Urfa 452 bin 534, Hatay 447 bin 884, Antep 425 bin 383, Adana 235 bin 434, Mersin 206 bin 241, Bursa 167 bin 615, İzmir 142 bin 819, Kilis 114 bin 788, Konya 106 bin 641, Mardin 89 bin 806, Ankara 89 bin 490, Maraş 88 bin 602, Kayseri 78 bin 178, Kocaeli 54 bin 976, Osmaniye 49 bin 35, Diyarbakır 33 bin 892, Malatya 29 bin 581 ve Adıyaman 27 bin 88 kişi ile izliyor.
Mezopotamya Ajansı
