Sınır Tanımayan Gazeteciler’in (RSF) yayınlandığı yıllık rapora göre, dünya çapında 60’ı kadın olmak üzere 488 rekor sayıda gazeteci tutuklandı, 65 kişi rehin tutuluyor. Bu arada, 2021’de katledilen gazeteci sayısı 46.
Çalışmalarıyla bağlantılı olarak tutuklanan gazetecilerin sayısı, RSF’nin 1995’te yıllık toplamasını yayınlamaya başlamasından bu yana hiç bu kadar yüksek olmamıştı. RSF’nin verilerine göre, Aralık 2021’in ortasına kadar 2021’de toplam 488 gazeteci ve medya çalışanı hapis cezasına çarptırıldı.
Myanmar, Beyaz Rusya ve Çin
Keyfi tutuklamalardaki artış her şeyden önce üç ülkeden kaynaklanıyor: Ordunun 1 Şubat 2021’de bir darbeyle yeniden iktidara geldiği Myanmar, Alexander Lukashenko’nun Ağustos 2020’deki tartışmalı yeniden seçilmesinden bu yana büyük bir baskı gören Beyaz Rusya ve bir zamanlar basın özgürlüğüne saygının bölgesel bir modeli olarak görülen özel idari bölge olan Hong Kong’daki kontrolünü sıkılaşrıan Xi Jinping’in Çin’i.
60 kadın gazeteci hapishanede
RSF ayrıca daha önce hiç bu kadar çok kadın gazetecinin cezaevinde olmadığını kaydetti. Toplam 60 kadın gazeteci tutuklu. Geçen yıl bu zamana göre üçte bir (% 33) fazla. Üst üste 5 yıldır dünyanın en büyük gazeteci hapishanesi olan Çin, aynı zamanda 19’u tutuklu olan kadın gazetecilerin en büyük hapishanesi. Bunlar arasında şu anda kritik durumda olan 2021 RSF Basın Özgürlüğü ödülü sahibi Zhang Zhan da var.
Beyaz Rusya’da şu anda erkeklerden (15) daha fazla kadın gazeteci (17) cezaevinde. Bunlar arasında Polonya merkezli bağımsız Belarus TV kanalı Belsat için iki Muhabir Daria Chultsova ve Katsiaryna Andreyeva izinsiz bir gösteriyi canlı yayınladıkları için iki yıl hapis cezasına çarptırıldılar. Myanmar’da gözaltına alınan 53 gazeteci ve medya çalışanının 9’u kadın.
Reklam
“3 diktatörlük rejiminin eseri”
RSF genel sekreteri Christophe Deloire, “Keyfi gözaltındaki aşırı yüksek sayıda gazeteci, üç diktatörlük rejimin eseridir.” derken şöyle devam etti: “Bu, dünya çapında diktatörlük gücünün pekiştirilmesinin, krizlerin birikmesinin ve bu rejimlerin vicdansızlığının bir yansımasıdır.”
Bu yılki verilerin bir başka çarpıcı özelliği de çalışmalarıyla bağlantılı olarak öldürülen gazetecilerin sayısındaki düşüş. (1 Ocak ile 1 Aralık 2021 arasında 46 gazeteci öldürüldü) RSF bu yılki düşüş için “Büyük ölçüde Suriye, Irak ve Yemen’deki çatışmaların yoğunluğundaki düşüşten ve gazetecileri korumaya yönelik uluslararası ve ulusal mekanizmaların uygulanması için RSF de dahil olmak üzere basın özgürlüğü örgütlerinin kampanyalarından kaynaklanıyor.” dedi.
Bununla birlikte, yine de haftada ortalama bir gazeteci, işleriyle bağlantılı olarak öldürülmeye devam ediyor. Ve RSF, 2021’de öldürülen gazetecilerin %65’inin kasıtlı olarak hedef alındığını tespit etti. Meksika’da 7, Afganistan’da 6 gazetecinin öldürülmesiyle yine en kanlı iki ülke oldu. Yemen ve Hindistan, her ülkede öldürülen 4 gazeteciyle üçüncü sırayı paylaşıyor.
En çarpıcı vakalar
RSF, verilerine ek olarak, 2021’de yılın en çarpıcı vakalarından bazılarına da değindi:
- Bu yılın en uzun hapis cezası olan 15 yıl, hem Suudi Arabistan’da Ali Aboluhom’a hem de Vietnam’da Pham Chi Dung’a verildi.
- En uzun davalar Kamerun’da Amadou Vamoulké ve Fas’ta Ali Anouzla’ya uygulanıyor.
- Gözaltına alınan en yaşlı gazeteciler 74 ve 73 yaşlarındaki Hong Kong’dan Jimmy Lai ve İran’dan Kayvan Samimi Behbahani.
- Fransız gazeteci Olivier Dubois, bu yıl kaçırılan tek yabancı gazeteciydi. 8 Nisan’dan beri Mali’de rehin tutuluyor.
